Een Pleidooi voor Drugslegalisering
door Daan Diederiks
De internationale betrekkingen worden in toenemende mate bezwaard door de drugproblematiek. De parlementaire enquêtecommissie van Traa meent nog “dat de internationale betrekkingen de intensieve bestrijding van georganiseerde criminaliteit niet in de weg mogen staan.“
De vraag is echter veeleer; ‘hoeveel schade moet de ‘War on Drugs’ nog aanrichten voordat de internationale gemeenschap erkent dat de oorlog onhoudbaar is en meer schade aanricht dan problemen oplost?
Er worden tussen staten over en weer zware beschuldigingen geuit. Frankrijk noemt Nederland bijvoorbeeld een “Narco-Etat”, en Nederland verwijt de Fransen een irrationele en moralistische politiek te voeren ( De Frans-Nederlandse drugbetrekkingen, CEDRO). De verhoudingen tussenSuriname en Nederland worden door de drugs vergiftigd en de Amerikanen laten hun handelsbetrekkingen met hun achtertuin Zuid-Amerika regeren doorantidrugs ‘certificering’. Jaarlijks kent de Amerikaanse president landen in het Carraibisch gebied een certificaat van goed gedrag toe in het voeren van de “War on Drugs”, hieraan worden vervolgens gunstige handelsregimes gekoppeld. Dit heeft onvermoede gevolgen.
Onlangs plaatste de Colombiaanse regering in hun jaarlijkse certificerings campagne een advertentie in de New York Times om de eigen antidrugsactiviteiten te etaleren. Een smeekbede met een offer van 20.000 doden die de oorlog het afgelopen jaar heeft gekost. Een macabere ‘bodycount’. Desondanks gaat de duim van president Clinton ferm naar beneden. Gaat de duim volgend jaar omhoog met een bodycount van 100.000?
Vlak voor het certificeringsbesluit kocht de grootste Mexicaanse drugsgeld witwasser zich uit de gevangenis. De Mexicaanse regering besloot het geheim te houden tot na een positief besluit. Zelden stond een president zo echt in zijn hemd.
Maar dit is nog niet alles. De door president Clinton geprezen Mexicaanse antidrugsgeneraal Guttièrez werd ontmaskerd als de handlanger van een drugskartel. Hij bestreed voornamelijk concurrerende kartels. De Mexicaanse antidrugsmacht bleek zo corrupt dat president Salinas, die zelf ook beschuldigd wordt van banden met drugskringen, zich genoodzaakt zag onder druk van de Amerikanen die dienst op te heffen. De Amerikaanse DEA mag nu in Mexico een nieuwe organisatie opzetten. Een groter paard van Troje kun je nauwelijks binnenhalen. Drugs waren samen met NAFTA dan ook de belangrijke onderwerpen van gesprek bij het recente bezoek van de Amerikaanse president aan Mexico.
De enorme stromen zwart geld (parlementair onderzoeksrapport van Traa IV.2.1.) die de handel in drugs genereren zijn van deze corruptiepraktijken de oorzaak. Het zwarte geld zoekt zich eenofficiële weg en kan dit alleen vinden met grootschalige corruptie. Zo dringen de criminelen steeds meer het reguliere economische en politieke leven binnen, hoewel dit fenomeen in Nederland nog beperkt is (rapport van Traa IV.2.2.). In de meeste Europese landen is er niet of nauwelijks systematisch onderzoek verricht. Over Italië meldt de parlementaire enquêtecommissie van Traa echter dat de verstrengeling van criminele groepen in het reguliere economische en politieke leven geen theorie meer is, maar een reële bedreiging (rapport van Traa VIII.1.). Het is daarom niet vreemd dat de Italiaanse Emma Bonino, EU Commmissielid,openlijk voor legalisering is.
Het zijn voornamelijk de Metropolitane gebieden die het meest te lijden hebben onder de illegaliteit van drugs en de daaruit voortvloeiende ‘War on Drugs’. In de Verenigde Staten leidt de uit de drugshandel voortkomende criminaliteit tot ‘no go areas’, waar geweld als de normale wijze van conflictoplossing gezien wordt. Na verloop van tijd slaat deze geweldscultuur ook over op naburige middenklasse wijken. De gevolgen van het verbod op drugs keren zich tegen de samenleving. De onbedoelde beleidseffecten worden steeds ernstiger. Gabriel García Márquez beschrijft de oorzaak van de Colombiaanse misére in ‘Ontvoeringsbericht’ als volgt: “Een drug die schadelijker was dan het meest kwalijke verdovende middel werd geïntroduceerd in de nationale cultuur: gemakkelijk geld. Steeds populairder werd het idee dat de wet het grootste obstakel vormt voor geluk, dat het nergens goed voor is om te leren lezen en schrijven, dat je beter en veiliger leeft als misdadiger dan als fatsoenlijk mens. Kortom: de toestand van sociale verdorvenheid die kenmerkend is voor elke latente oorlog.” (Hfdst 6)
In New York, metropool bij uitstek, wordt hierom de roep om een beleidshervorming vanuit wetenschappelijke en juridische hoek dan ook steeds sterker. De door de New York County Lawyers Association in het leven geroepen Drug Policy Task Force, waar 5 rechters uit de New York State Supreme Court zitting in hebben, concludeert in haar rapport dat het krachtige vervolgingsbeleid zich keert tegen dat wat men probeert te beschermen.
In Amsterdam wordt al sinds de jaren zeventig met vallen en opstaan een liberaal drugbeleid gevoerd. Dit beleid is er de oorzaak van dat extremen als in New York en Colombia uitgebleven zijn. De grote verslavingsepidemieen zijn overwonnen. Alleen nieuwe grote klopjachten kunnen in Amsterdam voor hernieuwde problemen zorgen. In Europa staken in 1990 enkele grote steden de koppen bij elkaar en stelden een resolutie op, de zogenaamde Frankfurter Resolution. Deze verzamelde steden verklaarden dat het tot nu toegevoerde beleid op een dood spoor loopt. Het is niet gelukt drugs uit de samenleving te weren. Daarom is het zinniger het drugbeleid te concentreren op het voorkomen van schadelijke gevolgen voor de samenleving en de volksgezondheid.
Het beleid van de Europese Unie echter dreigt de andere kant op te gaan. Bij de top van 13 en 14 december 1996 in Dublin verklaarden de regeringsleiders in de slotresolutie dat criminaliteitsbestrijding voorrang heeft. De bevoegdheden van Europol zouden uitgebreid moeten worden, de politiediensten moeten meer samenwerken en het drugtoerisme moet tegengegaan worden. Niets wijst erop dat de regeringsleiders de weg in slaan zoals neergelegd in de Frankfurter Resolution. In feite betekent dit het opvoeren van de ‘War on Drugs’ op Europese schaal.
De ommezwaai in Nederland begint zich ook af te tekenen. De Nederlandse minister van justitie Sorgdragersprak in 1994 liever niet over legalisering maar over verdergaande‘liberalisering’. Er leek eindelijk gezond verstand in het drugbeleid te komen. Onder druk van Chirac dreigt Sorgdrager inmiddels, net als Robert S. McNamara, een geniale oorlogsarchitekt te worden. De tijden kunnen verkeren. Of wordt het nu met Jospin allemaal anders?
Om de betekenis van de eigen woorden bij voorbaat al te bagataliseren citeerden verschillende politici onlangs met instemming Luther;” Jede Konsequenz führt zum Teufel.” Iedere handeling of gedachte heeft gevolgen. Als die allen naar de duivel leiden kunnen we wel ophouden politiek te bedrijven. Want, zou Thorbecke gemeend hebben een duivelse grondwet te ontwerpen toen hij zijn voorstellen voor een liberale rechtstaat in de kamer verdedigde? Of leidt het streven naar het goede per definitie naar het slechte, of kan dit alleen het geval zijn? Of is het een gedachteloze dooddoener voor onwelgevallige redeneringen?
De tweede kamerleden Korthals en van der Camp (resp. VVD en CDA) bepleitten in januari van dit jaar het hele Nederlandse beleid op z’n kop te zetten door het gedogen van het kweken van vijf weedplanten in huis te verbieden. Voor Amsterdam bijvoorbeeld zou dit betekenen dat om dit beleidsvoorstel te effectueren de koffiehuizen dicht moeten, de politiemacht sterk uitgebreid dient te worden en de politie door middel van razia’s de stad uit dient te kammen.Als zij alleen de Fransen naar de mond wilden praten is dit nogal doorzichtig, als zij meenden dat hun uitspraak binnendslands geen gevolg zou hebben, dan is dit nogal dom, want het heeft al snel radicalisering van de reactie en tegenreactie tot gevolg. Of dachten zij even niet na?
In ieder geval weigert dit soort politici te luisteren naar de ‘generaals’ die de ‘War on Drugs’ moeten voeren. De Haagse Hoofdcommissaris J. Brand verklaarde in juni 1995 namens alle politiechefs: “Het almaar opvoeren van de jacht op drugs leidt er alleen maar toe dat de criminelen steeds rijker worden.” De Amerikaanse politieman Michael Hennessy schreef onlangs: “We hebben ons, na Vietnam, opnieuw gecommiteerd aan een uiterst kostbare en niet te winnen oorlog die de structuren, die onze samenleving bijeenhoudt, aan flarden scheurt.”
Maar Brussel gaat het nog een keer proberen. Dat alle verzamelde politiediensten in de Verenigde Staten niets, maar dan ook niets, aan de verkrijgbaarheid van drugs op straat hebben kunnen uitrichten is voor cynische machtspolitici die Brussel en omstreken frequenteren kennelijk irrelevant. Zelfs als dit expliciet in een parlemenair onderzoeksrapport staat als dat van de commissie van Traa. (Link VII.3.) “De Amerikaanse controle-instanties hebben de strijd enorm opgevoerd, maar in de wapenwedloop die is ontstaan en waarin zelfs doorzichtige onderzeeboten en straalvliegtuigen zijn ingezet door de smokkelaars, hebben de Amerikanen het geenszins kunnen winnen.”
De nieuwe golf van repressie die nu is ingezet dringt de vraag op hoe het nu verder zal gaan. We naderen een kruispunt, een ‘point of no return’. We moeten kiezen. Er zijn drie mogelijkheden.
- De eerste is het ‘doormodder scenario’. Het huidige paradoxale drugbeleid wordt vervolgt. Een mengeling van repressie van criminele groepen, gedogen van gebruik en bewaking van de volksgezondheid. Met als consequentie in de woorden van de commissie van Traa: “Dat neemt niet weg dat de gehele commissie oog heeft voor de paradox in de drugbestrijding: een verbod schept, zolang de vraag blijft bestaan, illegale handel en vormt aldus een voedingsbodem voor georganiseerde criminaliteit.” En de vraag blijft bestaan. Alleen het wereldwijd ongekend opvoeren van de ‘War on Drugs’ kan de grootcriminelen op de knieën dwingen. Of althans, dat is de illusie. Scenario één loopt zonder oplettendheid over in scenario twee.
- Scenario twee : door dehalfhartige repressie komt de vervolgingsmachine in de blubber vast tezitten. Dit versterkt de ‘morele’ roep vanuit de gefrustreerde vervolgingsdiensten om de totale ‘Ausradierung’ van alle drugs.De ‘War on Drugs’ wordt een totale oorlog. Politiediensten krijgen de absolute voorrang en nieuwe vervolgingswetten die burgerrechten aantasten worden aangenomen. Dit laatste is niet meer een schrikbeeld in de toekomst. In de Verenigde Staten wordt in toenemende mate gewaarschuwd tegen deze tendens.(NYCLA report) In Nederland opposeerde Eerste-Kamerlid en hoogleraar constitutioneel recht mr E.C.M. Jurgens, onlangs hardnekkig en tevergeefs tegen de wet sluiting drugpanden. Volgens Jurgens is de wet in strijd met de Grondwet en in strijd met Internationaal rechterlijke bepalingen omtrend de bescherming van de persoonlijkelevenssfeer. Mocht deze tendens zich doorzetten dan leven we straks in een anti-narco politiestaat. Dit roept om verzet.
- In het derde scenario wordt de criminalisering langzaam afgebroken, wat uiteindelijk leidt tot legalisering. Dit betekent het vrijgeven en reguleren van cannabis en het zelf ter hand nemen door de staat van de handel in harddrugs en het uit handen nemen van onverantwoordelijke criminelen, gecombineerd met een registratiesysteem van kopers, rantsoenering van verstrekking en hard optreden tegen de dan nog bestaande illegale handel. De commissie Dufour stelde een dergelijk plan op.
Kern van de zaak is dat de samenleving met het gebruik van drugs moet leren om te gaan. Dat gebeurd nu ongecontroleerd met meer vallen dan opstaan onder een repressief regime met desastreuse gevolgen voor sociale verbanden. Dat zal in een situatie van legaliteit met verstand kunnen gebeuren, met uitbanning van de grootcriminelen en een verantwoorde sociale politiek om vooral armoede in productielanden te lijf te gaan.
Het gaat er in deze om hoe je de staatsmacht wilt hanteren. Is die, met het oog op het goede, uiteindelijk in zijn consequenties destructief?
Of houd je rekening met de reëel bestaande werkelijkheid en geef je die verantwoord vorm.
De Amerikanen bedrijven drugpolitiek in de eerste vorm. Europa moet in staat zijn een eigen beleid te formuleren. De Europese Unie begaat een fatale vergissing
in deze de Amerikanen te volgen.